Les 17c – Doorgaande lijn
We zeggen in workshops of trainingen vaak dat het onmogelijk is de volgende dag te starten met Habits of Mind in je klas of school. Simpelweg omdat eenieder in het onderwijs al lang, in meer of mindere mate, aandacht heeft voor intelligente gedragspatronen. Het ontbreekt ons echter aan heldere taal, de kunde om deze patronen in de schijnwerpers zetten en er bewust mee te werken (herkennen, benoemen, oefenen, reflecteren). Het is daarom ook zo prettig dat Art Costa de intelligente gedragingen nauwkeurig heeft bestudeerd en gedestilleerd tot wat nu 16 Habits of Mind zijn. Het is daarna nooit lastig om commitment te vinden voor al deze 16 HoM. Anders gezegd, er is nog geen groep geweest die een van de HoM aan de kant heeft geschoven.
Toch moet je keuzes maken. 16 HoM zijn er veel. En daar, waar het gaat om bewust met deze gedragingen om te gaan, zal er een plan moeten zijn. Een manier om dat te doen is het samenstellen van een HoM ontwikkellijn (leerlijn) voor je school. Hierin bepaal je met elkaar welke HoM, je voor welke jaargroep “aan-”, “uit-”, of op “stand-by” zet.
- Aan = Belangrijk voor deze jaargroep, passend bij de ontwikkelingsfase, we kunnen hier actief mee aan het werk.
- Uit = Niet van toepassing voor deze jaargroep, niet leeftijdsadequaat.
- Stand-by = Heeft niet de prioriteit, we gaan er in deze jaargroep niet actief mee aan de slag. Spontane situaties waar de HoM herkend, benoemd en verkend worden, worden niet uit de weg gegaan.
Bekijk hier een voorbeeld uitwerking leerlijn HoM die gemaakt is met een school in Gelderland. Zoals je ziet zijn er per leerjaar andere keuzes gemaakt en dat mag. Uiteindelijk moet je zelf ervaren hoeveel HoM er in een schooljaar op groen kunnen staan en waarmee bewust gewerkt wordt. Wij adviseren om er niet te veel aan te zetten(4 á 5). Groen betekent immers: er wordt actief actie ondernomen om deze HoM te versterken. Less is more. Laten we voor kwaliteit gaan in plaats van kwantiteit. Er zijn al genoeg methodes/methodieken die curricula dekkend zijn, maar flinterdun…
Als je een keuze gaat maken welke HoM voor jouw groep relevant zijn, kun je dat op meerdere manieren doen. Je kijkt in ieder geval naar de ontwikkelfase van je leerlingen en of er een natuurlijke link te leggen is met de betreffende HoM. Daarnaast zou je met observaties kunnen kijken waar de groep behoefte aan heeft. Verder is het altijd krachtig om samen met je leerlingen een of meerdere HoM te kiezen voor dat schooljaar.
Nadat er met elkaar bepaald is hoe de leerlijn er van bijvoorbeeld groep 1 t/m groep 8 eruit komt te zien, kan je de leerlijn gaan vullen met een onderlaag waarin je kort beschrijft hoe er gewerkt wordt aan die HoM. Denk aan doorkijkjes met voorbeelden, beschrijving van gedragingen (van leerling én leerkracht) en curriculumsuggesties. Ze breng je steeds meer gewicht aan de HoM cultuur op jullie school.